SỞ GD VÀ ĐT BÌNH ĐỊNH ĐỀ THI THPT QUỐC GIA 2019
NHÓM 3 ĐỀ MINH HỌA
(Trường THPT Hùng Vương, (Dành cho tập huấn năm 2019)
Phù Cát 3, Mỹ Thọ, DTNT tỉnh)
I. ĐỌC HIỂU (3.0 điểm)
Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu nêu ở dưới:
…Đối với tôi, nguyên tắc thành công đến từ một điều cơ bản: sống trong thế chủ động. Cần gì thì lên tiếng. Muốn thì đấu tranh. Kiến thức do học tập. Thành tựu nhờ lao động. Chẳng có cái gì trên đời này tự nhiên mà có. Chủ động lèo lái thì mới có cơ may đưa con thuyền cuộc đời cập bến bờ mơ ước. Dù sóng gió, giông bão xảy ra trên hải trình vạn dặm, có giữ vững bánh lái, cầm chắc tay chèo thì mới đến được đất liền. Sống mà không biết tự cứu lấy mình, sống thụ động buông thả thì cũng giống như một con bè trên dòng nước lớn, để mặc sóng gió xô đâu trôi đó, được chăng hay chớ, rồi sẽ mệt nhoài vì giông bão cuộc đời.
Cách sống thụ động có nhiều biểu hiện. Như một trường hợp mà tôi từng hỗ trợ cũng là một kiểu. Khuyến khích đọc sách thì lúc đọc lúc không. Hướng dẫn xong cũng không biết nói lời cảm ơn. Biết tôi có nhiều sách mà không mở lời mượn. Không bao giờ chủ động trò chuyện cập nhật tình hình. Đợi khi nào tôi hỏi thăm mới lên tiếng. Nếu tôi không hỏi cũng không biết em ấy đang gặp khó khăn để tìm cách giúp đỡ.
Nguồn lực trong đời không thiếu. Người tốt ở đời rất nhiều. Không lên tiếng chẳng ai biết mà giúp. Chẳng xuống nước thì không thể biết bơi. Sống thụ động thì chẳng khác gì đời cây cỏ. Như thế khác nào tự đào hố chôn mình. Sống ở thế chủ động là chủ động học tập, chủ động hỏi han, chủ động giúp đỡ người khác, chủ động gợi ý người khác giúp đỡ mình, chủ động cứu giúp mình. Chứ em không cứu mình thì ai cứu được em”.
(Trích Rosie Nguyễn, Tuổi trẻ đáng giá bao nhiêu?,
NXB Hội nhà văn 2017, tr120- 121)
Câu 1. (0.5 điểm) Theo tác giả, nguyên tắc cơ bản làm nên thành công là gì? (NB)
Câu 2. (0.5 điểm) Những biểu hiện nào của lối sống thụ động được nêu ra trong văn bản? (NB)
Câu 3. (1.0 điểm) Anh/chị hiểu như thế nào về ý kiến: Sống mà không biết tự cứu lấy mình, sống thụ động buông thả thì cũng giống như một con bè trên dòng nước lớn, để mặc sóng gió xô đâu trôi đó, được chăng hay chớ, rồi sẽ mệt nhoài vì giông bão cuộc đời?(TH)
Câu 4. (1.0 điểm) Anh/chị có đồng tình với quan điểm: “Sống thụ động thì chẳng khác gì đời cây cỏ. Như thế khác nào tự đào hố chôn mình.” Vì sao? (VD)
II. LÀM VĂN (7.0 điểm)
Câu 1. (2.0 điểm)
Từ đoạn trích ở phần đọc hiểu, anh/chị hãy viết một đoạn văn ngắn không quá 200 chữ, trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của cách “Sống ở thế chủ động” đối với tuổi trẻ hôm nay.
Câu 2: (5,0 điểm)
Trong vở kịch “Hồn Trương Ba, da hàng thịt”, Lưu Quang Vũ đã thể hiện được bi kịch của Trương Ba. Sau khi đối thoại với xác hàng thịt và người thân, còn lại một mình, Trương Ba đau đớn tự độc thoại:“Mày đã thắng thế rồi đấy, cái thân xác không phải của ta ạ, mày đã tìm đủ mọi cách lất át ta…(sau một lát) Nhưng lẽ nào tao lại chịu thua mày, khuất phục mày và tự đánh mất mình?”. Và rồi trong màn đối thoại với Đế Thích, Trương Ba đã quyết định:“không thể bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo được. Tôi muốn được là tôi toàn vẹn”.
(Lưu Quang Vũ – Ngữ văn 12, Tập 2, NXB Giáo dục VN, 2015, tr.148 và 149)
Anh/ chị hãy phân tích bi kịch và khát vọng của nhân vật Hồn Trương Ba trong hai lời thoại trên, từ đó, nêu thông điệp sống mà tác giả muốn gửi tới người đọc.
—————–HẾT—————————–
GỢI Ý ĐÁP ÁN
I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm)
Câu 1 (0,5 điểm) Theo tác giả, nguyên tắc thành công đến từ một điều cơ bản: sống trong thế chủ động
Câu 2 (0,5 điểm) Tác giả đã nêu những biểu hiện của lối sống thụ động: Khuyến khích đọc sách thì lúc đọc lúc không. Hướng dẫn xong cũng không biết nói lời cảm ơn. Biết tôi có nhiều sách mà không mở lời mượn. Không bao giờ chủ động trò chuyện cập nhật tình hình. Đợi khi nào tôi hỏi thăm mới lên tiếng. ..
Câu 3 (1,0 điểm)
– Mượn các hình ảnh so sánh con bè trên dòng nước lớn, sóng gió xô, giông bão cuộc đời để diễn đạt một cách cụ thể, sinh động, biểu cảm về lối sống thụ động và tác hại của việc sống thụđộng;
– Sốngthụđộnglà phó mặc, chịu sựchi phối,đưa đẩytừyếu tốbên ngoài, thiếu chủ động sáng tạo, vì thế sẽ khó đạt được bất cứ mục tiêu nào, không đủ bản lĩnh để vượt qua những thửthách, khó khăn.
Câu 4 (1,0 điểm)
– Học sinh trình bày theo quan điểm của mình, và có lí giải thuyết phục, phù hợp với chuẩn giá trị XH. Sau đây là định hướng:
+ Sống thụ động sẽ không thể hiện được năng lực, thế mạnh, sở trường, khả năng sáng tạo của mình nên không xác lập được giá trị bản thân; sống thụ động mất dần tiếng nói riêng, trở thành vô nghĩa, không ai biết đến, không có đóng góp gì cho xã hội.
+ Học sinh có thể không đồng tình hoặc có ý kiến riêng nhưng nếu lí giải thuyết phục vẫn chấp nhận
II. LÀM VĂN (7,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm) Viết một đoạn văn ngắn không quá 200 chữ, trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của cách “Sống ở thế chủ động” đối với tuổi trẻ hôm nay.
a.(0,5 điểm) Đảm bảo yêu cầu về hình thức đoạn văn: Học sinh có thể trình bày đoạnvăn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng – phân – hợp, móc xích hoặc song hành; không mắc lỗi diễn đạt, dùng từ, đặt câu.
b.(0,25 điểm) Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Tuổi trẻ hôm nay cần sống ở thế chủ động để cuộc sống có ý nghĩa.
c. (1,0 điểm) Triển khai vấn đề nghị luận:Học sinh lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đềnghị luận theo nhiều cách nhưng cần hướng đến các ý sau:
– Sống ở thế chủ động là hành động độc lập với hoàn cảnh xung quanh, làm chủ được tình thế, dám nghĩ, dám hành động trên tất cả mọi lĩnh vực, chủ động tìm tòi, chủ động đề nghị, chủ động dấn thân…
– Cuộc sống luôn đặt tuổi trẻ vào những tình huống, thử thách phải chủ động tìm cách giải quyết;
– Sống chủ động khiến con người tự tin, bản lĩnh, linh hoạt ứng xử trong mọi tình huống để vượt qua khó khăn, hoàn thành mục tiêu, khát vọng, ước mơ;
– Tuổi trẻ chủ động sẽ không ngừng tạo được cơ hội mới khẳng định bản thân, đạt được thành công; Xã hội có nhiều cá nhân sống chủ động sẽ tạo ra một bầu không khí dám nghĩ, dám làm, nâng cao chất lượngcông việc.
– Cần phê phán những bạn trẻ sống dựa dẫm, thiếu tự tin, thụ động; Sống ở thế chủ động cần thiết trong môi trường xã hội hôm nay, là một thái độ tích cực của tuổi trẻ trong thời đại toàn cầu hóa, đặc biệt không thể thiếu đối với công dân toàn cầu.
–Tuổi trẻ cần tự tin, dám nghĩ, dám làm, chủ động sáng tạo tìm kiếm những cơ hội và xây dựng kế hoạch đểchinh phục ước mơ.
d. Sáng tạo (0,25 điểm)
Câu 2 (5,0 điểm)
1- Yêu cầu chung:Thí sinh biết kết hợp kiến thức và kĩ năng về dạng bài nghị luận văn học. Bài viết phải có bố cục đầy đủ, rõ ràng; văn viết có cảm xúc; thể hiện khả năng cảm thụ văn học tốt; diễn đạt trôi chảy, bảo đảm tính liên kết; không mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ pháp.
2- Yêu cầu cụ thể:
a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận (0,5 điểm)
Trình bày đầy đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Phần mở bài biết dẫn dắt hợp lí và nêu được vấn đề nghị luận; phần thân bài biết tổ chức các luận điểm thành nhiều đoạn văn liên kết chặt chẽ với nhau cùng làm sáng tỏ vấn đề; phần kết bài khái quát được vấn đề và thể hiện được ấn tượng, cảm xúc sâu đậm của cá nhân.
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận (0,5 điểm):Phân tích bi kịch và khát vọng của nhân vật Hồn Trương Ba qua hai lời thoại, từ đó nêu thong điệp mà tác giả muốn gửi gắm.
c. Triển khai vấn đề cần nghị luận thành các luận điểm(3,25 điểm): Bài viết đảm bảo các ý sau:
– Giới thiệu tác giả, tác phẩm:(0,25 điểm)
+ Tác giả: Lưu Quang Vũ là một trong những nhà soạn kịch tài năng nhất của nền văn học nghệ thuật Việt Nam hiện đại.
+ “Hồn Trương Ba, da hàng thịt”được viết từ năm 1981, nhưng đến năm 1984 mới bắt đầu ra mắt công chúng, là một trong những vở kịch đặc sắc nhất của Lưu Quang Vũ.
– Giới thiệu xung đột kịch, tình huống và giải thích khái niệm:(0,5 điểm)
+ Xung đột kịch: Thể xác và linh hồn là một thể thống nhất trong mỗi con người nhưng linh hồn thanh cao của Trương Ba đang trú ngụ trong thân xác phàm tục của anh hàng thịt àHồn Trương Ba có nguy cơ bị Xác lấn át và sai khiến. Trương Ba đau khổ khi nhận ra mình đang dần bị tha hóa.
+ Bi kịch là nỗi đau, tủi cực đến tột cùng, không sao thoát khỏi được, xuất phát từ xung đột gay gắt giữa hiện thực và khát vọng con người.
+ Khát vọng là những mong muốn của con người về những điều lớn lao, tốt đẹp với một sự thôi thúc mạnh mẽ.
–Phân tíchbi kịch và khát vọng của hồn Trương Ba: (1,5 điểm)
+ Qua lời độc thoại:
++ Tóm tắt tình huống nảy sinh lời thoại: Trương Ba trước đây(Là người làm vườn, linh hồn nhân hậu, trong sạch, bản tính ngay thẳng sống mẫu mực có trách nhiệm là người chồng, người cha, người ông mẫu mực.) Khi sống trong thân xác anh hàng thịt (Vì phải sống mượn, vá lắp, tạm bợ và lệ thuộc nên hồn bị cái xác thịt ấy điều khiển, dần dần bị nhiễm độc bởi cái tầm thường của xác thịt anh đồ tể).
++ Thái độ, tâm trạng của Hồn Trương Ba: bức bối, đau khổ khi bị Xác lấn lướt, khi nhận ra đau khổ của những người thân.
++ Bi kịch và khát vọng của Trương Ba thể hiện trong lời thoại: Hồn Trương Ba còn lại trơ trọi một mình với nỗi đau khổ, tuyệt vọng lên đến đỉnh điểm: một mình với những lời độc thoại đầy chua chát nhưng cũng đầy quyết liệt: “Mày đã thắng thế rồi đấy, cái thân xác không phải của ta ạ… Nhưng lẽ nào ta lại chịu thua mày, khuất phục mày và tự đánh mất mình?”. Đây là lời độc thoại có tính chất quyết định dẫn tới hành động châm hương gọi Đế Thích một cách dứt khoát.
++ Ngôn ngữ độc thoại với sự kết hợp hình thức câu khẳng định, phủ định, nghi vấn, thể hiện được nỗi đau khổ và giằng xé trong nội tâm nhân vật Trương Ba. Sự đấu tranh quyết liệt trong nội tâm nhân vật như là một cách tự phản tỉnh của Trương Ba mong muốn gìn giữ những phẩm chất và tâm tính tốt đẹp của mình thể hiện trong câu hỏi: Nhưng lẽ nào ta lại chịu thua mày, khuất phục mày và tự đánh mất mình?
+ Qua lời đối thoại với Đế Thích:
++ Tình huống nảy sinh lời thoại: Để chấm dứt tình trạng đau khổ : Hồn Trương Ba Xác hàng thịt, Trương Ba quyết định châm hương để gặp Đế Thích. Cùng với Đế Thích tranh luận về lẽ sống. Trương Ba kiên quyết chối từ, không chấp nhận cảnh phải sống bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo nữa và muốn được là mình một cách toàn vẹn: “Không thể bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo được. Tôi muốn được là tôi toàn vẹn”.
++ Phân tích bi kịch và khát vọng của Trương Ba trong lời thoại: Bi kịch phải lựa chọn: sống hay chết.(Sống thì không phải là mình còn để được là mình thì phải chấp nhận cái chết vĩnh viễn. Một cái chết làm sáng bừng lên nhân cách cao đẹp của Trương Ba, thể hiện sự chiến thắng của cái thiện, cái đẹp và sự sống đích thực.
++ Ngôn ngữ đối thoại với hình thức câu phủ định và kết thúc bằng câu khẳng định thể hiện thái độ thẳng thắn, dứt khoát của nhân vật
– Đánh giá chung về giá trị của 2 lời thoại:(0,5 điểm)
+Hai lời thoại thể hiện được bi kịch với những giằng xé nội tâm dữ dội của một con người có khát vọng sống cao đẹp trong cuộc đấu tranh để hoàn thiện nhân cách, thể hiện vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật và thông điệp của tác giả.
+ Xây dựng nhân vật kịch sống động qua lời thoại giàu tính cá thể. Hai lời thoại đã góp phần làm tăng kịch tính, nằm trong những bước quan trọng trong quá trình phát triển xung đột kịch.
-Thông điệp về lẽ sống: (0,5 điểm)
Qua hai lời thoại, tác giả gửi đến người đọc thông điệp:
+Một trong những điều quý giá nhất của con người là được sống là mình, sống trọn vẹn với những giá trị mình có và theo đuổi. Sự sống chỉ thật sự có ý nghĩa khi con người được sống trong sự hài hòa tự nhiên giữa thể xác và tâm hồn.
+Con người phải luôn luôn đấu tranh với nghịch cảnh, chống lại sự tầm thường, dung tục để hoàn thiện nhân cách.
d. Sáng tạo:(0,5 điểm) Có nhiều cách diễn đạt độc đáo và sáng tạo (viết câu, sử dụng từ ngữ, hình ảnh và các yếu tố biểu cảm,…); văn viết giàu cảm xúc; thể hiện khả năng cảm thụ văn học tốt; có quan điểm và thái độ riêng sâu sắc nhưng không trái với chuẩn mực đạo đức và pháp luật.
e. Chính tả, dùng từ, đặt câu: (0,25 điểm) Đảm bảo các quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu.
——————–HẾT———————-
DienDan.Edu.Vn Cám ơn bạn đã quan tâm và rất vui vì bài viết đã đem lại thông tin hữu ích cho bạn.DienDan.Edu.Vn! là một website với tiêu chí chia sẻ thông tin,... Bạn có thể nhận xét, bổ sung hay yêu cầu hướng dẫn liên quan đến bài viết. Vậy nên đề nghị các bạn cũng không quảng cáo trong comment này ngoại trừ trong chính phần tên của bạn.Cám ơn.
